Sınıfında dünyanın en büyük barajı olan Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali, işletmeye alındığından bu yana, 5 yıllık süre zarfında, 12,2 milyar kilovatsaatlik elektrik enerjisi üreterek yerli ve temiz enerji üretimine önemli katkı sağladı.
Ülkemizde Fırat Nehri’nden sonra en büyük hidroelektrik potansiyele sahip olan Dicle Nehri üzerinde, enerji üretimi maksadıyla inşa edilen Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali, kısa adıyla Ilısu Barajı ve HES, dünyanın en büyük barajları arasında yer alıyor.
Temelden 135 metre yüksekliğe, 24 milyon metreküp dolgu hacmine ve 2 bin 327 metre kret uzunluğuna sahip olan Ilısu Barajı, “önyüzü beton kaplı kaya dolgu baraj” tipinde dolgu hacmi, gövde uzunluğu ve beton yüzey alanı bakımından dünyanın en büyük barajı konumunda bulunuyor.
Ilısu Barajı ayrıca 10,6 milyar metreküplük su depolama kapasitesi ile ülkemizde Atatürk ve Keban barajlarının ardından üçüncü sırada yer alıyor.
Ilısu Barajı ve HES 6 üniteden oluşan toplam 1200 MW kurulu güce sahip santrali ile yıllık ortalama, 4 milyar 120 milyon kilovatsaat elektrik enerjisi üretim kapasitesine sahip. Ilısu Barajı ve HES bu yönüyle ülkemizin en büyük dördüncü hidroelektrik santrali konumunda bulunuyor. 19 Mayıs 2020 tarihinde elektrik enerjisi üretimine başlayan Ilısu Barajı ve HES bugüne kadar 12,2 milyar kilovatsaat elektrik enerjisi üreterek ekonomiye yaklaşık 38 milyar liralık katkı sağladı.
Sadece Baraj ve Enerji Projesi Değil
Ilısu Projesi yalnızca devasa gövdeye sahip bir baraj ve enerji projesi değildir. Proje kapsamında hayata geçirilen çevre, yeniden yerleşim, tarihi ve kültürel varlıklara ilişkin çalışmalar Ilısu’yu bir baraj projesi olmanın ötesine taşıdı. Birçok disiplini içeren çalışmalar neticesinde modern bir şehir, benzersiz bir arkeopark ve eşsiz bir kültür adası ülkemize kazandırıldı.
Tarihi ve kültürel varlıkların korunup kurtarılmasına yönelik çalışmalar kapsamında; aralarında ağırlığı iki bin tonun üzerinde olan türbelerin de bulunduğu tarihi yapılar, son derece hassas metotlar ve titiz bir mühendislikle kilometrelerce taşınarak, Hasankeyf Kültürel Park Alanı'nda tesis edilen Arkeoparka nakledildi.
Yeniden yerleşim çalışmalarıyla Dünya Bankası standartlarında konutlar ve yaşam alanları inşa edilerek baraj gölünden etkilenen vatandaşların hizmetine sunuldu. Çarpık kentleşmenin hâkim olduğu eski yerleşim yerlerinin yerine, modern altyapıya sahip ve birçok yönüyle örnek teşkil edecek yeni yerleşim yerleri kuruldu.
Öte yandan daha önce standardı çok düşük olan ve araçların zorlukla geçtiği Midyat- Dargeçit Yolu baraj inşaatı kapsamında yeniden yapıldı. Bu kapsamda 52 kilometre ulaşım yolu ile Dicle Nehri üzerine 250 metre uzunluğunda köprü inşa edildi. Ayrıca Batman, Siirt, Şırnak ve Diyarbakır illerinde 250 kilometre çift satıh kaplı köy yolu yapıldı.